HAFTALIK ÇALIŞMA SAATLERİ
Haftalık çalışma saati : Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesi ile düzenlenmiştir. Buna göre haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir.
Haftalık çalışma saati kavramı günlük çalışma saati, aylık çalışma saati ve bunlarla ilgili olarak fazla mesai hesaplarında bakılan referans noktası olmaktadır.
Çalışma Süresi Nasıl Hesaplanır ?
Haftalık çalışma süresi olarak belirlenen 45 saat, çalışma günlerine eşit olarak bölünerek günlük çalışma saati belirlenir. Ayrıca iş sözleşmesi ile belirlenmesi durumunda haftalık çalışma saati 45 saat’ten daha az olabilir.
Günlük çalışma saati belirlenirken haftalık çalışma saati en fazla 6’ya bölünebilir. Yani 1 haftalık süre içinde en fazla 6 gün çalışma yapılabilir. Bu durum İş Kanunu Madde 46’da hafta tatili bölümünde belirtilmiştir.
Madde 46 – Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.
Buradan yola çıkarak günlük çalışma saati en fazla 45 / 6 = 7,5 saat olarak belirlenir. Bu 7,5 saatlik süreye dinlenme saatleri ve işe gidiş geliş için geçen süreler dahil değildir.
Sosyal Güvenlik Kurumu, aylık gün sayısını 30 gün üzerinden hesaplar. Yani takvim ayı kaç gün olursa olsun SGK için 1 ay 30 gün demektir.
Aylık çalışma süresi de en fazla 30 × 7,5 = 225 saat olarak uygulanmaktadır.
İşçi çalışma saatleri, haftalık 45 saati aşmamak şartıyla günde en fazla 11 saat olarak belirlenebilir. Yani haftada 5 gün çalışan bir işyerinde günde 9 saat mesai, haftada 4 gün çalışan işyerinde günde 11 saat mesai yapılabilir.
İstisna bir durum olarak yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin günlük çalışma saati en fazla 7,5 saat, haftalık çalışma saati en fazla 37,5 saattir.
Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır ?
Fazla mesai ,kavramı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde fazla çalışma olarak ifade edilmiştir. Fazla çalışma haftalık çalışma saati olan 45 saati aşan çalışmalardır. Yani haftalık toplamda 50 saat çalışan bir işçi 5 saat fazla mesai ücreti almalıdır.
Fazla mesai ücreti normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 50 yükseltilmesi şeklinde hesaplanır.
Örneğin 2019 yılı için asgari ücret asgari geçim indirimi hariç aylık net 1828 TL’dir. Bu ücret aylık 225 saat çalışma karşılığı belirlenen ücrettir. Yani asgari ücret ile çalışan bir işçinin saatlik çalışma ücreti 8,12 TL olup 1 saatlik fazla mesai ücreti 12,20 TL’dir.
5 saat fazla mesai yapan bir işçi maaşına ek olarak net 61 TL ücret almalıdır.
Fazla mesai süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.
Fazla Sürelerle Çalışma Nedir ?
Haftalık çalışma süresi iş sözleşmelerinde belirtilmek koşuluyla 45 saatin altında belirlendiği işyerleri olabilir. Sözleşme ile belirlenen haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak tanımlanır.
Fazla sürelerle çalışmalarda, her 1 saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 25 yükseltilmesiyle ödenir.
