BUDAMA VE ÇEŞİTLERİ
Meyve Ağaçlarında Budama
1. Budamanın Önemi
Dünya’da tarımsal faaliyetlerin tarihçesi çok eski zamanlara
dayanmakta, insanoğlunun temel ihtiyacı olması sebebiyle populerliğini
muhafaza etmektedir. Gittikçe artan dünya nüfusu ve üretim alanlarının
kısıtlı olması sebebiyle ihtiyaçlar arttıkça bilim adamları birim alandan
daha fazla ürün alabilmenin yollarını aramışlardır. Meyve yetiştiriciliğinde
kaliteli ve bol ürün alabilmek için toprak işleme, sulama, gübreleme,
mücadele gibi tedbirlerin yanında her yıl budamanın da yapılması
zorunludur.
Meyvecilik alanında son yıllarda kaydedilen gelişmeler ümit
vericidir. Ancak yeni üretim tekniklerini kabul etme yanında bu tekniklerin
gerektirdiği kültürel işlemleri de kabul etmek ve uygulamak çok önemlidir.
Ülkemizde yeni yeni kurulmaya başlayan modern bahçeler meyveciliğimiz
açısından olumlu gelişmeler olmaktadır. Kültürel işlemlerin uygulanması
açısından modern bahçeler büyük kolaylıklar sağlamakta ancak bu
bahçeler klasik bahçelere göre daha çok özen istemektedirler. Bu noktada
özen gösterilmesi gereken konuların başında budama ve terbiye
gelmektedir. Gerek klasik bahçeler gerekse modern bahçelerde ilk yıllarda
uygulanan terbiye işlemleri ve ağacın ömrü boyunca yapılan budama;
verimi, meyve kalitesini ve ağacın sağlığını doğrudan etkilemektedir. Bu
nedenle budama işleminin çok iyi bilinmesi ve etkin uygulanması bahçe
verimliliği açısından oldukça büyük önem arz etmektedir.
2. Budamanın Amaçları
1. Meyve ağaçlarını en kısa zamanda ürün vermeye başlatmak ve
onları uzun süre verim çağında tutmak, yani meyve ağaçlarında fizyolojik
dengeyi kısa zamanda oluşturmak ve bunu bir süre korumak.
2. Gövde üzerinde ana dalları sayılarını ve dağılışlarını düzenleyerek
meyve ağaçlarının sağlam, düzenli ve dengeli taç oluşturmalarını
sağlamak.
3. Meyve ağaçlarının bakımı, meyvelerin derimini, zararlarla savaş
ve teknik işlerin uygulanmasını kolaylaştırmak.
4. Kurumuş, hastalıklı, ekolojik ve mekanik etkilerle zararlanmış,
kırılmış dallar ile birbiri üzerine binmiş, yada zayıf olan açılı dalları
kesmek.
5. Meyve ağaçlarında karbon asimilasyonunu arttırmak amacıyla,
ışığın ağaçların iç kısımlarına daha iyi girmesini sağlamak ve yaprak
yüzeylerini artırmak.
Meyve Ağaçlarında Budama
6. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde görülen peryodisiteyi önlemek veya
azaltmak yani bazı meyve ağaçlarının bir yıl bol bir yıl az meyve verimini
dinlenmelerini düzenleyerek her yıl düzenli meyve verimini sağlamak.
7. Meyvelerin kalitelerini iyileştirmek.
3. Budamanın Faydaları
Gövde üzerinde ana dalların sayıları ve dağılışları düzenlenerek meyve
ağaçlarının sağlam, düzenli ve dengeli bir taç oluşturmaları sağlanır.
Meyve ağaçlarının en kısa sürede ürün vermesine yardımcı olunur.
Güneş ışığından ağacın iyi bir şekilde faydalanması sağlanmış olur.
Budama ile meyve iriliği, meyve kalitesi ve meyve kabuk renklenmesi
artar.
Ağaç büyüklüğü ve dalların sıklığı direk kontrol altına alınabilir.
Püskürtülerek yapılan ilaçlamanın etkinliği artırılabilir.
Hastalıklı ve kuru dallar alınarak mücadeleye yardımcı olunur.
Alet ve ekipmanların çalışabilmesi için gerekli boşluklar oluşturulmuş
olur.
Verimden düşen ağaçlar budama ile gençleştirilerek yeniden verimli
ağaçlara dönüşmeleri sağlanır.
Bazı meyve türlerinde görülen bir yıl çok bir yıl az veya hiç ürün
vermeme durumu azaltılmış olur.
Hasat daha kolay yapılır.
4. Budama Zamanı
Budama zamanı, meyve ağacının büyümesini, kesimlere karşı
göstereceği tepkiyi, verimini ve ekonomik ömrünü etkiler. Budama kış ve
yaz (yeşil ) olmak üzere iki ayrı mevsimde yapılabilir. Budama zamanı,
meyve ağacının toplu büyümesini, kesime karşı göstereceği tepkiyi,
verimini, fizyolojik ve ekonomik ömrünü etkiler. Budama kış ve yaz
(yeşil) olmak üzere iki ayrı ve zıt mevsimlerde yapılır.
Kış Budama Zamanı: Kışı ılık geçen yerlerde meyve ağaçlarının kış
dinlenmesine girmelerinden sonraki süre, budama bakımından, en uygun
bir zaman dilimidir. Ancak kışı sert geçen yerlerde şiddetli donlardan
önce, budamanın yapılması doğru olmaz. Meyve ağaçlarını budamak için
en uygun dönem, yaprak dökümünü izleyen günlerle ilkbahar gelişme
periyodunun başlaması arasında geçen dönemdir.
Yaz Budama Zamanı: Yaz boyunca meyve ağaçlarında sürgünlerin
seyreltilmeleri, uç alma, bükme, eğme, dalların birbiriyle karşılıklı olarak
bağlanmaları ve açıların genişletilmeleri, daraltılmaları gibi yapılan
Meyve Ağaçlarında Budama
3
işlemlerin tümüne yaz budaması denir. Yaz budamasında anaç, meyvelerin
daha iyi renklenmelerini sağlamak, vejetatif gelişmeyi düzenlemek, kış
aylarında yapılacak budama işlemlerini azaltmak ve derim işleri ile
kültürel etkinlikleri geliştirerek kolaylaştırmaktır. Yaz budaması özellikle
meyve ağaçlarının şekillendirme yıllarında yapılması gerekli olan önemli
bir teknik işlemdir. Meyve ağaçlarında, yaz budaması ilkbahar gelişme
periyodunun sonu ve yaz gelişme periyodu içerisinde sürgünler
odunsulaşmaya başladıktan sonra yapılabilir. Genellikle ağaçlar üzerinde
şekli bozan, büyümeleri istenmeyen gelişmeleri ama yardımcı dalların
zararına olan dallar kesilerek çıkartılabilir yada eğilip bükülebilir. Bazı
dallar da açıları genişletilerek gelişmeden alıkonulabilir.
5. Budama Araçlarının Dezenfeksiyonu
Ağaçları budamadan önce dikkat edilmesi gereken en önemli
konulardan biri de malzemelerin temizliğidir. Budama yaparken
kullandığımız aletler eğer dezenfekte edilmezse ağaçtan ağaca, bahçeden
bahçeye hastalıkların bulaşmasına neden olabilirler. Çok basit yöntemlerle
budama aletlerinin dezenfeksiyonu sağlanabilmektedir. Piyasa da ticari
olarak satılan çamaşır suları bu iş için kullanılan en pratik solüsyondur.
Çamaşır suyunun bir kısmına karşılık 5 kısım su katılarak oluşturulan
solüsyonla gayet sağlıklı bir dezenfeksiyon sağlanabilir. Bu karışımla
budamada kullandığımız makaslar, testereler vb. bir bahçeden diğerine
geçerken veya hastalıklı olduğundan şüphelendiğimiz ağaçların
budanmasından sonra temizlenmesi gerekir. Böylece hastalıkların diğer
ağaçlara ve bölgelere bulaşması önlenmiş olacaktır.
6. Budamanın Temel Prensipleri
Budamanın bir bilim dalı olduğu ve mutlak uyulması gereken
kurallarının olduğu baştan kabul edilmelidir. Bu bölümde genel budama
prensipleri ve gerekçelerinden bahsedilecektir. Buradaki prensiplerin genel
anlamda pratik hale dönüşmesi ise yıldan yıla yapılan budamalar ile
tecrübe kazanan kişilerin becerisine bağlıdır. Bilgi, deneyim ve
uygulamaya aktarmayı birleştirmek başarının anahtarıdır. Bu anlamda;
Şekillendirme devresinde budama işlemleri odun dallarına
uygulanmalı, zorunlu olmadıkça meyve dallarına dokunulmamalıdır.
Böylece meyve ağaçlarına iyi bir şekil verileceği gibi erken meyveye
yatması sağlanır. Aksi işlemlerde ise düzensiz şekillenmelere ve
ağaçlarını gençlik kısırlığı döneminin uzamasına neden olunur.
Meyve Ağaçlarında Budama
4
Budanacak olan ağaç toplu incelenmeli ve her dal ayrı ayrı ele
alınmalıdır.
Gövde üzerinde tacı oluşturan ana dallar aynı yükseklikte ve eşit
kuvvette olmalı, merkezi eksen etrafında eşit açılarla dağıtılmalıdır.
Şekil 1. Yan dalların üstten görünümü.
Şekil 2. Dalların farklı açılara tepkileri.
Meyve Ağaçlarında Budama
5
Şekil 1’de lider etrafında ana dalların dağılımı görülmektedir. Doğru
taç oluşumunda gelişme kuvvetleri aynı ve lider etrafında eşit açılarla
dağılmış beş adet dal seçilmiş, böylece çok ideal bir kat oluşturmuştur.
Yanlış olan taç oluşumunda ise yan dallar çok sık olduğu için birbirini
gölgeleyeceğinden ve kültürel işlemleri, özellikle de ilaçlamayı
zorlaştıracağından ideal bir taç oluşturulamamıştır.
Ana dalların gövde ile yaptıkları açılar 45-60o
olmalıdır. Dar
açılı olan dalların direnci zayıf olduğu için çabuk kırılır.
Şekil 2’de görüldüğü gibi bir dalı dik olarak bıraktığımızda, o dalda
vegetatif gelişme çok kuvvetli olur ve meyveye geç yatar. Yere paralel
olarak gelişen dallarda bol miktarda ve kalitesiz meyve oluşur ve vegetatif
gelişme de zayıf kalır. Fakat 45-60 derecelik bir açı ile gelişen dallarda
vegetatif ve generatif faaliyet dengeli olmaktadır.
Ne kadar dik büyüme o kadar az ve geç meyvelenme, ne kadar
yayvan büyüme o kadar erken ve çok meyvelenme olur.
Yardımcı dal oluşumuna özen gösterilmelidir. Yardımcı dallar ana
dallar üzerinde mümkün olduğu kadar eşit uzaklıkta ve aynı yönde
bırakılmalıdır. Ayrıca ana dallar ile yardımcı dallar arasında vejetatif
gelişme bakımından rekabet olmamalıdır ve şekil bakımından düzenli
gelişmelerini sağlayabilmek için yardımcı dallar, ana dalların büyüme
noktasından 15-25 cm daha aşağıda seçilmelidir. Ayrıca ana dallar ile
yardımcı dallar arasında 45o
lik açı olmasına dikkat etmek gerekir.
Şekil 3. Tepe kesiminin şiddeti.
Meyve Ağaçlarında Budama
6
Dalları kısa kesmek vegetatif gelişmeyi, hiç kesmemek ya da
uzun bırakmak da generatif faaliyetleri teşvik eder. Bir dalı keserek
kısaltmış olunduğu sanılmamalıdır. Büyüme döneminde kesim şiddetiyle
doğru orantılı olarak kesim noktasının altından sürgün büyümesi olacağı
unutulmamalıdır.
Aynı noktadan yan yana büyüyen aynı kuvvette dalların
gelişmesine izin verilmemeli, geniş açılı dal bırakılarak dar açılı olan
çıkarılmalıdır. Özellikle lidere rakip olacak şekilde bir çatallaşmaya izin
verilmemelidir. Uygun olan lider olarak seçildikten sonra diğeri dipten
çıkarılmalıdır. Lider üzerinde aynı noktadan çıkan ana dallardan biri de
mutlaka çıkarılmalıdır. Tercihen geniş açılı olan dal bırakılır, dar açılı olan
çıkarılmalıdır.
Meyve ağaçlarında türler ve çeşitler arasında gelişme
bakımından, oluşturdukları dal ve dalcık sayıları bakımından ve çiçek
tomurcuklarını oluşturdukları yerler bakımından farklılıklar
bulunmaktadır. Bu sebeple türler ve çeşitler ayrı ayrı incelenmelidir.
Bir kesim yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır.
Şekil 4. Seyreltme kesimi (solda), Göz üzerinden kesim (sağda)
Genellikle budamacılar kesim noktalarını doğru olarak tespit etseler
bile kesim hataları yapmaktadırlar. Tepe kesimi yaparken dışa bakan bir
göz üzerinden ve meyilli bir kesim yapılır. Böyle bir kesimi göze zarar
vermeden yapmak önemlidir.
Eğer seyreltme kesimi yapılacaksa, çıkarılacak olan dalın gövde ile
birleştiği yerde besin maddelerinin depolandığı şişkinliğin hemen
Meyve Ağaçlarında Budama
7
üzerinden kesmek gerekmektedir. Böylece kesim noktasında oluşan yara
yeri daha çabuk kapanmaktadır.
Kesim noktasında “Tırnak” bırakmamaya özen gösterilmelidir.
Çünkü tırnaklı kesimler kolay kapanmadığı için bu noktadan aşağı doğru
kurumalar olmakta ve kapanmayan yara yerleri hastalık ve zararlıların
ağaca girişini kolaylaştırmaktadır.
Budamanın bir ışık yönetimi olduğu unutulmamalıdır. Budamada
en önemli noktalardan birisi de ağacın dengesini bozmamak şartıyla iç
kısımlara mümkün olduğu kadar fazla ışık girmesini sağlamaktır. Bunu
sağlamanın yollarından birisi de bodur anaç kullanmaktır. Bodur anaçlar
daha küçük bir taç hacmi oluşturduğundan toplam taç hacmi içerisinde
gölgelenen alan da daha az olmaktadır.
Örneğin 3 m. büyüklüğünde bir ağaçta gölgelenen alan % 1,6 iken
6,5 m büyüklüğünde bir ağaçta % 24,4 tür. Ağaç şekli de ağacın güneş
ışığın faydalanmasını etkilemektedir. Koni şeklindeki ağaçlar güneşten en
iyi faydalanma sağlamaktadır.
Şekil 5. Ağaç büyüklüğünün ve şeklinin gölgelemeye etkisi
7. Bazı Budama Teknikleri
Ağacın bir yanında dal oluşmadığı durumlarda. Böyle bir
durumda, dal çevresinin 1/3’ü kadarlık kısmı bir gözün 1 cm. kadar
üzerinden kabuk boyunca odun kısmına kadar halka şeklinde kesilir. Bu
uygulama genellikle çentiğin altındaki tomurcuğun sürmesini sağlar Bu
uygulama çiçeklenme başlangıcından 3-4 hafta önce yapılabilir. Kesim
işleminin yeterli derinlikte, kabuk tabakası boyunca olmasına dikkat
Meyve Ağaçlarında Budama
8
edilmelidir. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde ağaçlar ilk yıllarda terbiye
edilirken uygun olan taç yapısını oluşturmak için istenilen dallar teşekkül
etmemektedir. Bu gibi durumlarla karşılaşıldığında üreticiler istenilen
noktadan dal çıkarmak için bu tekniğe başvurabilirler.
Bir sürgünün, çok kuvvetli veya yaşlanmış olduğu veya mekanik
etkilerle zararlanmış olduğu için çıkarılması gerekebilir. Eğer aynı
noktadan tekrar bir sürgün çıkması isteniyorsa “Üçgen kesim” tekniği
uygulanmalıdır. İlk yıllarda ağaca verilen şeklin, ağacın tam verim
çağında çok önemli olduğundan daha önceki konularda bahsedilmişti.
Fakat üreticiler ne kadar dikkat ederlerse etsinler bazen çeşidin gelişme
karakterinden kaynaklanan sorunlarla karşılaşabilirler. Bu sorunlardan biri
de geniş açılı dalların seçilmesi ve oluşturulması sırasında ortaya çıkar.
Örneğin Granny Smith elma çeşidi çok dik gelişen bir çeşittir. İlk 4-5 yıl
ağaçlara uygulanan dal açma işlemleri çok önemlidir. Fakat ağaç üzerinde
bazı dallar istenilen noktadan çıkmasına rağmen açısı genişletilememekte
ve zorlandığında ise kırılmaktadır. Böyle bir durumda Üçgen kesim
yapılabilir. Üçgen kesim sonucu hem aynı noktadan tekrar dal çıkışı
sağlanır hem de çıkan dal geniş açılı olur.
8. Meyve Ağaçlarında Gözler ve Dallar
Budama ile ağaç üzerindeki istenmeyen ve şekil bozukluğu meydana
getiren dallar çıkarılmaktadır. Ayrıca ağaç üzerindeki meyve gözleri ve
dalları budamanın şiddetini etkilemektedir. Budama yapan bir üreticinin
ağaç üzerinde hangi dalın meyve dalı hangi dalın odun dalı olduğunu
ayrıca ilkbaharda gelişme periyodu başladığı zaman bir gözden çiçek mi,
sürgün mü, yaprak mı çıkacağını bilmesi gerekir. Bu sebeple kısaca
gözlerden ve dallardan bahsetmekte fayda vardır.
8.1. Elmada Gözler ve Dallar
Gözler
Gözler, etrafı tüy ve pullarla çevrilerek dış etkenlerden korunmuş
büyüme noktalarıdır. Meyve ağaçlarında dal, yaprak ve çiçekleri
oluştururlar. Yaprak, sürgün ve çiçek gözleri olarak ayrılabilirler. Yaprak
gözleri, basık, üçgen yada hafif kabarık, sivri, oval şekillerde olabilir.
Elmada bir yıl önceki sürgünün yaprak koltuklarında oluşur. Sürgün
gözleri, büyüme noktalarında olduğu gibi odun dallarının uzun ekseni
üzerinde de oluşur. Çiçek gözleri, meyve dallarında bulunur. İri, yuvarlak,
kabarık veya oval olabilir. Elmada çiçek ve yaprakları oluşturur.
Meyve Ağaçlarında Budama
9
Dallar
1-Topuz: Boğum araları birbirine çok yakın olan meyve dalıdır.
Boyları 1-2 mm. den 8 cm. e kadar değişebilir.Genellikle odun gözleriyle
son bulur. İlk oluştukları yıl içerisinde topuzların üzerinde rozet şeklinde
2-5 adet küçük yaprak vardır. Çeşit özelliğine ve bakım beslemeye bağlı
olarak 1-10 yılda meyve gözüne döner.
2-Lamburt: Topuzların uçlarındaki odun gözünün meyve gözüne
dönüşmesiyle oluşur. 2-3 ya da daha yaşlı dallar üzerinde bulunur.
3-Kese: Yedek besin maddelerinin depo edildikleri dallardır.
Topuzların uç kısımlarında oluşur. Üzerinde topuz, lamburt ve kargılar
bulunabilir. Meyveler, keseler büyükse büyük, küçükse küçük olur.
4-Kargı: 5-20 cm. uzunluğundaki meyve dallarıdır. Üzerinde meyve
gözü bulunanlar taçlı kargıdır. Kargıların ucunda bazen odun gözlerine
bazen de bazı armutlarda dikenlere rastlanabilir. Bunların meyve gözüne
dönüşmesi 1-10 yılda olur. Kargıların üzerindeki odun gözleri de zamanla
topuz ve lamburtlara dönüşebilir.
5-Dalcık: Kargı ile odun dalı arasında bir meyve dalıdır, meyve gözü
ile sonuçlanır. Budamada zorunluluk olmadıkça dokunulmamalıdır. Meyve
ağaçlarının ilk yıllarında taç yapısını oluşturmak için dalcıkların ucundaki
meyve gözleri alınmalıdır.
6-Çıtanak: Topuz, lamburt, kese ve kargıların bir arada olmasıyla
oluşur. Daha çok yaşlı ağaçlarda görülür. Ağaçta fazla miktarda bulunması
ağacın yaşlanmasına işarettir. Gençleştirme budaması sırasında bunların
bir kısmı çıkarılmalıdır.
8.2. Şeftalide Gözler ve Dallar
Gözler
1. Odun Gözleri: Meyve gözlerine göre daha ince ve küçüktür.
Üzerleri bol tüylüdür. Açıldıklarında sürgün veya yapraklar meydana gelir.
2. Meyve Gözleri: İri, uzunca, yuvarlak, dolgun gözlerdir. Üzerleri
sık tüylüdür. Genellikle her gözde bir çiçek bulunur. Yaprak yeri
bulunmaz. Meyve gözleri tek tek veya bir kaçı bir arada bulunur. Meyve
gözleri odun gözlerine göre daha erken sürer.
Dallar
1. Obur dallar: Ağacın yaşlı kısımlarından çıkan, kuvvetli büyüyen,
boğum araları uzun, gevşek dokulu çiçek gözü yapmayan dallardır.
Budama sırasında çıkarılmalıdır.
Meyve Ağaçlarında Budama
10
2.- Odun dalları: Ağacın iskeletini kuran dallardır. Boğum araları
uzun olmakla birlikte obur dallardaki kadar uzun değildir. Üzerlerinde
odun gözleri vardır.
3. İyi Meyve Dalları: Bu dallarda dal boyunca değişik aralıklarla üçer
göz vardır. Bu gözlerden ortadaki ince ve sivri olanı odun gözüdür. Diğer
iki göz ise çiçek gözüdür. Bu gözler uyandığı zaman her bir göz grubunda
hem çiçek hemde sürgün oluşur. Vegetatif ve generatif faaliyet bu dallarda
dengeli olduğu için iyi meyve dalı denir.
4. Kötü Meyve Dalları: Bu dallarda dal boyunca ve değişik
aralıklarla birer çiçek gözü vardır. Yalnız tepedeki göz odun gözüdür.
Beslenme şartlarının kötü olması nedeniyle bu dallar az meyve verir,
meyvenin kalitesi de iyi olmaz.
5. Karışık Meyve Dalları: İyi ve kötü meyve dalları arasındadır.
Böyle dallarda üçlü gözler tek tek odun ve meyve gözleri şeklinde yer alır.
6. Buket Dalları: Şeftalide bu tip dallara çok rastlanmaz. Daha çok
tacın uygun olmayan yerlerinde teşekkül eder.
8.3. Kiraz ve Vişnede Gözler ve Dallar
Gözler
1. Odun Gözleri: Meyve gözlerine göre daha ince ve küçüktür.
Sürgün ucunda veya dalcığın uca yakın kısmında meydana gelir.
2. Meyve Gözleri: Odun gözlerine göre daha iri ve dolguncadır.
Dalcıklarda yan gözler halinde bulunur. Buket dallarında ise ortada bir
sürgün gözü bunun etrafında meyve gözleri sıralanır.
Dallar
Kirazda dallar düzgün ve boğum araları uzundur. Dalcıkların dip
tarafında çiçek, uca doğru yaprak gözleri bulunur. Buketler çoğunlukla
ikinci yıl teşekkül eder. Sürgün ucu bir odun gözü ile biter.
Vişnelerde dalcıklar genellikle kirazlara göre daha ince ve yay gibi
olup sarkıktır. Üzerlerinde çiçek vardır ve uçlarında sürgün gözü bulunur.
Kirazlara göre daha çok buket dalları meydana gelir ve buketler genelde
ikinci yıl teşekkül eder. Daha yaşlı dallar üzerinde de buket dalları
meydana gelir. Çok dalcık teşekkül ettiği için ağacın tacı çalımsı görünür.
9. Budama Yaralarına Yapılacak İşlemler
Budama işlemlerinin büyük bir kısmını, özellikle de kış
budamalarını, kesimler oluşturmaktadır. Kesim noktasında oluşturulan
Meyve Ağaçlarında Budama
11
yaranın iyileşmesini ağacın kuvveti, bakım ve besleme şartları, kesilen
dalın kalınlığı gibi birçok faktör etkiler.
Kuvvetli gelişen ağaçlar zayıf gelişenlere göre yarayı daha çabuk
kapatırlar. Yaralara, macun veya diğer dezenfektanlardan biri ile muamele
edilmelidir. İyi kesilmiş ve çabuk kapanan 5 cm’den küçük yaralara macun
sürmek gerekmeyebilir.
Yaralara sürülecek macun şöyle hazırlanır; 200 g iç yağı eritilir.
Daha sonra 200 g balmumu, 200 g reçine ve 100 g zift katılır. Hazırlanan
eriyik ateşten indirilir. 45o
C’ye gelinceye kadar içine yavaş yavaş alkol
karıştırılır. Kabarma başlayınca alkol karıştırma işlemine son verilir.
Hazırlanan macun soğumadan kavanozlara doldurulur. Gerektiğinde
kullanıma hazırdır.
10. Budama Artıklarına Yapılacak İşlemler
Budama sonucu oluşan budama artıkları hastalık ve zararlıların en iyi
barınak yeridir. Örneğin, elma yetiştiriciliği için önemli bir zararlı olan
elma iç kurdu olgun larvaları, yazıcı böcekler, kırmızı örümcek erginleri
vs. kışı budama artıkları, dökülen yaprakların alt kısımları vb. ortamlarda
geçirirler. Bu hastalık ve zararlıların çoğalmaması için bu artıklar
yakılmalı veya bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
