BURSA (İGFA) – Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Özdemir’in katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmada, dezenflasyon sürecinin istendiği ölçüde gerçekleşmediği sonucu tartı kazandı.
Ankete katılanların verdiği karşılıklardan, 2025 yılının üçüncü çeyreği geride kalırken; TCMB’nin yılın birinci yarısı için iktisadi faaliyetin yavaşladığı ve iç talebin dezenflasyona katkı verecek seviyede seyrettiği istikametindeki görüşünün bilakis, iktisadın sıkı finansal şartlara karşın beklentilerin ötesinde büyüdüğü gözlendi. İkinci çeyrekte canlılığını koruyan iç talebin yanı sıra enflasyon eğiliminin dezenflasyonu güçlendirecek süratte gerilemediği izleniyor. Ekim 2025 (2025 III. Çeyrek) BUSİAD İktisadi Yönelim Anketine verilen karşılıkların; iktisatta gözlenen büyüme eğilimini görece teyit eden bir görünüm sunduğu gözleniyor.
Bu çerçevede ankete verilen karşılıkların bir evvelki çeyreğe nazaran değişimi, toplulaştırılmış halde aşağıda sunulmaktadır:
Ankete katılan tüm firmaların mevcut ekonomik şartlardaki görünümünün, bir evvelki çeyreğe nazaran değerli ölçüde toparlandığı, imalat endüstrinde ise güzelleşmenin daha bariz olduğu gözlenmektedir. Bununla birlikte firmalar, gelecek altı aylık mühlet içinde mevcut görünümlerinin bir evvelki çeyreğe nazaran hudutlu seviyede güzelleşeceğini beklemektedir. Bu beklenti, önümüzdeki üç ay içinde bir evvelki çeyreğe nazaran üretim hacimlerinin değişmeyeceğini yansıtmaları ile de uyumludur.
İSTİHDAMDA ARTIŞ BEKLENTİSİ…
Öte yandan firmalar, önümüzdeki üç ayda istihdam seviyesinde bir evvelki çeyreğe nazaran besbelli bir düzgünleşme beklentisi içindedir. Ayrıyeten, önümüzdeki 6 ay boyunca fiyatlara ait maliyetlerin artması beklenirken kelam konusu beklentinin bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak besbelli bir yükseliş eğiliminde olduğu izlenmektedir. Ankete katılan tüm firmalar açısından gerek gelecek 12 ayda geçmiş 12 aya kıyasla makine-teçhizat yatırımlarının gerekse birebir periyot için bina-tesis yatırım harcamalarının bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak toparlanması beklenmektedir.
İHRACATTA DURAĞANLIK…
İhracat yapan firmalar, gelecek üç aya ilişkin ihracat siparişlerinin bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak artış istikametinde bir değişim göstermesini beklerken kelam konusu beklenti imalat endüstrinde yatay seyretmektedir. Firmaların faiz riskinde bir evvelki çeyreğe nazaran besbelli bir azalış gözlenmektedir. Yanı sıra firmalar, finansman gereksiniminin da bir evvelki çeyreğe nazaran değişmeyeceğini beklemektedir. Tüm firmaların bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak kur risklerinde hudutlu bir azalış görülmektedir. Ayrıyeten, bir evvelki çeyreğe nazaran gelecek üç aylık devirde TL cinsi kredi faiz oranına ait aşağı istikametli beklentinin ortalama olarak zayıfladığı gözlenmektedir.
FİYATLARDA VE MALİYETLERDE ARTIŞ BEKLENTİSİ…
Ankete katılan tüm firmalar itibariyle, döviz kurundaki değişimlerin satış fiyatlarını etkileme suratı yüklü olarak 0-3 ay ortasında gerçekleşirken, tüm firmalar için bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak suratın arttığı gözlenmektedir. Firmalar gelecek 3 ayda ortalama ünite maliyetlerinin artmasını beklerken, artış tarafındaki değişim beklentisi bir evvelki çeyreğe nazaran yataydır. Gelecek 3 aya ait satış fiyatlarının bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak üst taraflı değişmesi beklenirken kelam konusu eğilim imalat endüstrinde görece daha güçlüdür. Ankete katılan tüm firmalar itibariyle, yıl sonu üretici fiyatları enflasyonu beklentisi, bir evvelki çeyreğe nazaran ortalama olarak değerli ölçüde artış istikametinde değişim göstermiştir.
ENFLASYONLA ÇABA…
Anket sonuçlarını değerlendiren BUSİAD Yönetim Kurulu Lideri Buğra Küçükkayalar, enflasyon başta olmak üzere ekonomik bilgilerdeki güzelleşmenin hudutlu kalmasının, üretici güçlerin hızlanmasını engellediğini tabir etti. Küçükkayalar, “Dünyadaki gelişmeler çok huzursuz edici ve oyun kurmayı zorlaştıracak boyutta. Açık savaşlar, örtülü savaşlar, ekonomik savaşlar her an kurduğumuz iktisat stratejilerini anlık değiştirebiliyor. Enflasyonla gayret öncelikli maksadımız olmaya devam etmeli. Ama dezenflasyon sürecinin istenilen süratte olmadığını, arzulandığı ölçüde de ilerlemediğini datalardan görüyoruz.
Üretimden vazgeçer bir etaba yanlışsız sürüklenmek, bizim üzere gelişmekte olan bir ülke için telafisi sıkıntı bir noktaya evrilmemiz manasına gelir. İhracatı artıracak, kapasiteleri dolduracak, istihdamı en azından kaybetmeyecek ve ülkemizi enflasyon sıkıntısından kurtaracak siyasetlerde ısrarcı olmalıyız” dedi.
Küçükkayalar, ankete iştirakin giderek arttığını da söz ederek, ankete cevap veren BUSİAD üyesi firmalara da teşekkür etti.
