İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, günümüz Türk imali dizilerindeki aile konusunu kıymetlendirdi.
Günümüz Türk üretimi dizilerinde aile kavramının çoğunlukla dramatik çatışmalar üzerinden ele alındığını lisana getiren Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Aile içindeki toksik bağlantılar, ihanet, ensest ve şiddet üzere olumsuz temalar, dizilerin temel yapı taşlarını oluşturmaktadır. Bu yaklaşım, izleyiciye aileyi inançlı bir limandan çok daima çatışmaların yaşandığı bir alan olarak algılatabilmektedir. Güzelleşme, uzlaşma ve sevgi üzere olumlu ögelerin art planda kalması, izleyicilerde olumsuz bir aile algısının yerleşmesine zemin hazırlamaktadır.” dedi.
AİLEYİ GÜÇLENDİREN İMALLER DA VAR
Aileyi güçlendiren üretimlerin da var olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Gönül Dağı üzere diziler, sevgi, hürmet, fedakârlık ve dayanışma üzere pahaları öne çıkararak izleyicilere müspet iletiler vermektedir. Bu cins imaller, Türk kültürünün özünü yansıtan ögeleriyle hem Türkiye’de hem de dizilerin ağır ilgi gördüğü ülkelerde yüksek reytingler elde etme potansiyeline sahiptir. Hasebiyle, güçlü aile bağlarını işleyen diziler de geniş kitleler tarafından ilgi görmekte, bu da birtakım yapımcıların ‘reyting alamama’ savını geçersiz kılmaktadır.” diye konuştu.
TÜRK İNSANI DAİMA ENTRİKALAR İÇİNDE YAŞAYAN BİR TOPLULUK ÜZERE GÖSTERİLİYOR
Türk dizilerinde aile temsillerinin çoğunlukla gerçek hayattan uzak ve hudutları zorlayan biçimde çok dramatize edilmiş formda sunulduğuna işaret eden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, ihanet, aldatma, zımnî sırlar ve ağır çatışmalar abartılı formda işlendiğini, evlilik dışı ilgiler ya da aile bireyleri ortasındaki çok nefret gereksiz yere öne çıkarıldığını belirterek, “Bu yaklaşım sırf ferdi seviyede değil, toplumsal seviyede de olumsuz yansımalar doğurabilmektedir” dedi.
İzleyicilerin duygusal dünyasını zedeleyen bu içeriklerin aile bağlarını zayıflattığını belirten Prof. Dr. Süleymanlı, bu tıp üretimlerin sırf Türk ailesi açısından değil, milletlerarası seviyede de eleştirildiğini kimi ülkelerde aile yapısına ziyan verdikleri gerekçesiyle yasaklanmalarının dahi gündeme geldiğini söyledi. Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Dolayısıyla dizilerin döviz girdisi ve turizmdeki katkıları kısa vadede olumlu görünse de uzun vadede Türkiye’nin memleketler arası imajı üzerinde olumsuz tesirler oluşturabilmektedir” dedi.
TÜRK DİZİLERİ RUSYA’DA EVLİLİKLERİ ZAYIFLATIYOR İDDİASI…
Bu ortada Türk dizilerinin farklı nedenlerle de eleştirildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Nitekim Rus psikolog Andrey Zberovskiy, kendi ülkesi açısından Türk dizilerinin olumsuz istikametlerini lisana getirirken, erkek karakterlerin idealize edilmiş biçimde sunulmasının bilhassa Rus bayan izleyicilerde gerçekçi olmayan beklentiler oluşturduğunu belirtmektedir. Ona nazaran bayanların eşlerini dizilerdeki ‘mükemmel’ karakterlerle kıyaslaması, hayal kırıklıklarına ve Rusya üzere ülkelerde evliliklerin zayıflamasına yol açabilmektedir.” diye konuştu.
Ayrıca, Türk dizilerinin yurtdışında sırf aile yapılarına değil, kültürel hassasiyetlere ziyan verebilen içerikleriyle de tenkit odağı haline gelebildiğinin görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, genç nesillerin aile algısının bu dizilerden nasıl etkilendiği tarafındaki soruyu da yanıtladı.
Çocuklar ve ergenlerin çeşitli platformlarda izledikleri dizilerin hem aile algılarını hem de davranışlarını kıymetli ölçüde şekillendirdiğini anlatan Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, şunları kaydetti:
“Araştırmalar, gençlerin bilhassa olumsuz karakterlerden etkilendiğini göstermektedir. Türk dizilerinde hatalılar, dolandırıcılar, şiddet uygulayan bireyler ya da ahlaki kuralları hiçe sayan figürlerin cazip ve dramatize edilmiş biçimde sunulması, genç izleyicilerin bu cins davranışları model almasına ve klasik aile yapısını sorgulamasına yol açabilmektedir. Bilhassa ergenler, konutta sağlıklı rol modelleri bulamadıklarında dizilerdeki karakterleri taklit edebilmektedir. Bu durum aile içindeki bedeller ve alakalar hakkında yanlış algılar doğurmakta; dizilerdeki tutkulu aşklar, dramatik barışmalar ve intikam öyküleri ise gençlerin gerçek bağlantılarla kıyaslama yaparak hayal kırıklığı yaşamalarına sebep olmaktadır. Ağır dramatik temalar, genç izleyicilerde aileye dair gerçekçi olmayan beklentiler oluşturmakta ve uzun vadede aile içi bağlantı ile alakaları olumsuz etkileyebilmektedir.”
AİLEYİ DESTEKLEYİCİ İMALLER SAĞLIKLI AİLE ALAKALARINI ÖNE ÇIKARMALI
Aileyi destekleyen üretimlerin, toplumsal bedelleri ve sağlıklı aile bağlantılarını öne çıkaran bir anlayışla hazırlanması gerektiğini belirten Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Diziler, yalnızca dramatik öğeleri değil; sevgi, hürmet, inanç ve dayanışma üzere temel pahaları de izleyiciye aktarmalı, şiddet ve olumsuz münasebet biçimlerinden kaçınmalıdır. Kontrol süreçlerinde sosyologlar da yer almalıdır” diye konuştu.
