İZMİR (İGFA) – Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 1 Ekim 2025’te hayata geçirdiği KURGAN ve VEDAS sistemleri, Türkiye’de faaliyet gösteren işletmelerin vergi kontrolünde ihtilal niteliğinde değişiklikler getiriyor.
Yapay zekâ tabanlı bu sistemler, geçersiz evrak kullanımını takip etme ve tedbir alma konusunda mali yapıyı güçlendirmeyi hedefliyor.
Sistemin tüm istikametleri, İzmir Hür Bölgesi (İZBAŞ) ve Menemen Ticaret Odası iş birliğiyle düzenlenen konferansta masaya yatırıldı. Türkiye’nin önde gelen mali hukukçularından Prof. Dr. Keramettin Tezcan, aktifliğe katılan işletme sahipleri ve mali müşavirlerle bilgi paylaşımında bulundu.
Prof. Dr. Tezcan, KURGAN’ın temel emelinin mükellefleri “riskli” olarak etiketlemek değil, mal ve hizmet süreçlerine risk puanı atamak olduğunu ve sistemin bir erken ihtar sistemi olarak çalıştığını söz etti. Tezcan, sistemin süreçleri tahlil ettiğini, alıcı yahut satıcıya direkt risk puanı vermediğini vurguladı.
Sistemin e-belge üzere anlık bilgilere erişim sağlayarak çalıştığını ve mükelleflerin bilgi isteme yazılarına verdikleri karşılıkların kontrol planlarını dinamik halde etkilediğini belirten Tezcan, şunları kaydetti:
“KURGAN, tek başına bir yazılım projesi değil. Uydurma evrak düzenlemenin ‘öncül suç’ sayılması, vergi incelemesi ile vergi kabahati soruşturmasının ayrılması ve Rapor Otomasyon Sistemi üzere teknolojik yeniliklerle bütüncül bir stratejinin kesimidir. Sistem, süreçlerin gerçeklikten uzak olmasını, ölçü yahut mahiyet açısından yanlış beyanları ve bağlantılı mükelleflerle yapılan emsalsiz süreçleri tahlil ederek risk skorları üretir.”
Sistemin, yüksek riskli süreçlere odaklanarak kontrolleri etkinleştirdiğini ve mükelleflerin kendi risk durumlarını kıymetlendirme imkânı bulduğunu söyleyen Tezcan, yapay zekâ ve data madenciliği kullanımıyla ilgili türel sorunsallara da dikkat çekerek, “Vergi mahremiyeti, şahsî dataların korunması ve ticaretin özgürlüğü mevzuları sistemin uygulanmasında kıymetli bir çerçeve oluşturuyor. Yeni uygulama, Türkiye’nin OECD ülkelerinde yaygınlaşan yapay zekâ tabanlı vergi kontrol sistemlerinin bir modülü olarak, gri listeye dönmemek ve vergiye istekli ahengi artırmak açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor” diye konuştu.
