Şehmus EDİS / MARDİN (İGFA) – Mardin, 2000’li yıllardan bu yana 9 dizi ve 6 sinemaya konut sahipliği yaptı.
Sıla (2006-2008), Hercai (2019-2021) ve Bir Bulut Olsam (2010) üzere üretimler, Midyat konakları ve Savur köyleriyle kenti bir sinema platosuna çevirdi.
Süleyman Demirel Üniversitesi’nin 2017 araştırmasına nazaran, halkın yüzde 70’i dizilerin turizme ve iktisada katkı sağladığını kabul ederken, yüzde 60’tan fazlası, kültürün yanlış aktarılmasından ve ömür biçimlerinin abartılmasından şikayetçi.
Diziler, kan davaları, ensest münasebetler ve silahlı cenaze sahneleriyle Mardin’in Süryani, Arap, Kürt ve Türk ögelerinin barışçıl birliğine gölge düşürüyor.
UZAK KENT DİZİSİ TARTIŞMALARI ALEVLENDİRDİ
11 Kasım 2024’te başlayan Kanal D dizisi Uzak Kent, cenaze sahnesinde toplu silah atışıyla reaksiyon çekti. STK’lar, “Bu cehalet yahut berbat niyet. Mardin’in müsamaha kültürü yerine şiddet pompalanıyor” diyerek dizilere gerçek kültürü yansıtma daveti yaptı.
DEVA Partisi Mardin Vilayet Lideri Kadir Kerimoğlu, “Dizilerde Mardin’in ruhu yok, yalnızca şive var. Silahlı çatışmalar, Mardin’in müsamahasını yansıtmıyor. Senaristler ve direktörler, gerçek hayat öykülerine ve örf-adetlere dikkat etmeli” dedi.
GEÇMİŞTEN GELEN ELEŞTİRİLER
Tepkiler yalnızca “Uzak Şehir” dizisi ile sonlu değil. “Kadim Dostum” dizisi için Mardin Artuklu Üniversitesi İlahiyat Dekanı Prof. Dr. Ahmet Ağırakça, “Sahneler kurgu, Mardinli ailelerle alakasız. RTÜK durdursun!” demişti. Coca-Cola reklamı tartışmasında da STK’lar, boykot eserlerinin kültürle bağdaşmadığını belirtmişti. Mahallî halk, “Turist geliyor lakin kimliğimiz kayboluyor” diyerek isyan ederken, bir vatandaş, “Bizi ‘kanlı aileler’ diye damgalıyorlar. Gerçek kentlerin kültürünü yansıtın” davetinde bulundu.
ÇÖZÜM TEKLİFLERİ: LOKAL DANIŞMANLIK VE ANTROPOLOG DENETİMİ
Bazı vatandaşlar, Berivan (1999) üzere eski dizilerin kültürel çeşitliliği daha düzgün yansıttığını düşünüyor. Teklifler ortasında yapımcıların lokal danışmanlarla çalışması, senaryoların antropolog kontrolünden geçmesi var.
“Mardin Işığı söndürülmesin, gerçekle parlasın” diyen mahallî halkın, RTÜK ve üretimcilere da daveti da, “Reyting için Mardin kültürü kurban etmeyin. Tahminen bir gün, Mardin’in gerçek kıssası, müsamaha, müzik ve kardeşlik ekrana taşınır. O taş konutlar, yalnızca dekor değil; binlerce yıllık bir medeniyetin nefesi. Onu boğmayın” diyerek yansılarını ortaya koydu.
