TEYEMMÜM NEDİR, NASIL ALINIR?
Teyemmüm, su bulunmadığında, ya da var olan suyu kullanma imkânı olmadığında (olan su temiz olmadığında), abdestsizlik, cünüplük gibi hükmî kirliliği gidermek amacıyla temiz toprak veya toprak cinsinden bir şeye sürülen ellerle yüz ve iki kolun mesh edilmesi şeklinde yapılan hükmî temizlik demektir.
NEDEN TEYEMMÜM ALIRIZ?
TEYEMMÜM ALMAMIZI EMREDEN İSLAM TARİHİNDEKİ OLAY
Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in seferlerinin bazısında onunla beraber yola çıktık. El-Beydâ veya Zatu’l-Ceyş mevkiine ulaşınca benim gerdanlığım koptu. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) onun aranması için bekledi; insanlar da onunla beraber beklediler. Onların bulunduğu yer bir su başı değildi. İnsanlar Ebu Bekir’e geldiler ve:
−Aişe’nin yaptığını görüyor musun? Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i ve insanları su başında değilken, beraberlerinde su da olmadığı halde yollarından men etti dediler. (O sırada) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) başını dizimin üzerine koymuş uyuyordu.
Ebu Bekir bana geldi ve:
−Sen, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ve insanları yollarından alıkoydun, onlar bir su başında da değiller ve onlarla beraber su da yok dedi.
Aişe şöyle devam etti:
Ebu Bekir beni azarlayıp iyice kınadı. Maşallah söyleyecek hiçbir şeyi bırakmadı eliyle de böğrüme dürtmeğe başladı. Beni hareket etmekten alıkoyan şey, sadece Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in başının dizimin üzerinde oluşu idi. Sabah olunca Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kalktı ve hiç kimsede su yoktu. Bunun üzerine Allah teyemmüm ayetini indirdi. Herkes teyemmüm etti.
Useyd bin Hudayr:
−Ey Ebu Bekrin ehli beyti! Bu sizin ilk bereketiniz değildir! dedi.
Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle devam etti:
Üzerine bindiğim deveyi kaldırdığımızda gerdanlığı onun altında bulduk.”
Buhari 428, Müslim 367/108, Ebu Avane 1/302, Nesei 1/163, İbni Hibban 1300
KUR’AN-I KERİM DE TEYEMMÜM AYETLERİ
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedin, ayaklarınızı da topuk kemiklerine kadar (yıkayın). Eğer cünüp olursanız temizlenin. Şayet hasta veya yolculuk halinde veya içinizden biri ayak yolundan gelirse yahut kadınlarla cinsel ilişkide bulunursa, bu hallerde su bulamadığınız takdirde temiz bir toprağa yönelin (teyemmüm edin), yüzünüzü ve ellerinizi onunla meshedin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez, fakat O sizi tertemiz kılmak ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki şükredesiniz. MAİDE SURESİ 6.AYET
—
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
“Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- cünüp iken de -yolcu olan müstesna- gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur veya bir yolculuk üzerinde bulunursanız yahut sizden biriniz ayak yolundan gelirse, yahut kadınlara dokunup da (bu durumlarda) su bulamamışsanız o zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin: Yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz Allah çok affedici ve bağışlayıcıdır.”
Nisâ Suresi, 43. Ayet
TEYEMMÜM İLGİLİ HADİSİ ŞERİFLER
| (Ammar bin Yasir (Radiyallahu Anh) Ömer (Radiyallahu Anh)’a şöyle dedi:
“Hatırlamıyor musun? Ben ve sen ikimiz bir seferde idik. Sen namaz kılmadın, ben ise toprakta yuvarlandıktan sonra namaz kılmıştım. Müteakiben bu fiilimi Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’e arz ettiğimde, Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): ‘Sana bu kadarı yeter’ buyurdu sonra iki elini yere vurdu; ellerine üfledi sonra iki eli ile yüzünü ve ellerini meshetti…” İbnu’l-Carud 125, Buhari 432, Müslim 368/111, Ebu Avane 1/306, Ebu Davud 326, Nesei 1/169, İbni Mace 569, Begavi 308, İbni Huzeyme 266, İbni Hibban 1267, Tayalisi 638, Ahmed 4/265 (145) Ammar bin Yasir (Radiyallahu Anh) şöyle dedi: “Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): ‘Teyemmüm, yüz ve eller için bir kez yere vurmaktır’ buyurdu.” İbnu’l-Carud 126, Ebu Davud 327, Tirmizi 144, Darimi 1/156 |
TEYEMMÜMÜN FARZLARI
Teyemmümün farzları ikidir:
1 – Niyet.
2 – Elleri temiz toprağa iki kere vurarak, yüzün ve kolların tamamını meshetmek… Birinci vuruşta yüz, ikincisinde de kollar meshedilir.
TEYEMMÜMÜN SÜNNETLERİ:
1) Teyemmüme eûzü besmele ile başlamak.
2) Sırayı gözetmek
3) Ara vermeden birbiri ardınca yapmak.
4) Toprağa vurunca evvela elleri ileri sürmek sonra geri çekmek.
5) Parmakların arasını açık tutmak.
6) Elleri yerden kaldırınca toz varsa birbirine vurup silkelemek.
TEYEMMÜMÜN YAPILIŞI
Önce kollar abdest alacakmış gibi sıvanır. Eûzü Besmele çekilir. “Abdestsizlikten veya cünüplükten temizlenmeye” diyerek niyet edilir.
Sonra parmaklar açılır, ellerin iç kısımları temiz toprağa veya toprak cinsinden bir şeyin üzerine hafifçe vurularak, önce ileri sonra geri çekilerek sürülür.
Önce elleri sürtmek, sonra geri çekmek.
Eller kaldırılıp hafifçe birbirine vurularak silkelenir.
Yüzün her yeri bu iki elin iç kısımları ile meshedilir.
Sonra elin iç kısımları aynı şekilde tekrar toprağa vurulur. Önce sol elin baş ve işaret parmakları ayrılır, kalan üç parmağın içiyle sağ kolun iç yüzü parmak uçlarından dirseklerle beraber meshedilir.
Sol elin iç tarafıyla, sağ kolun iç yüzü meshedilir.
Sağ kolun dış tarafı da yine aynı sol elin ayrılan baş ve işaret parmağıyla meshedilir.
Aynı şekilde bu defa da sağ el kullanılarak sol kol meshedilir.
Önce, sağ elin baş ve işaret parmakları ayrılır, kalan üç parmağın içiyle sol kolun iç yüzü parmak uçlarından dirseklerle beraber meshedilir.
Sol kolun dış tarafı da aynı şekilde sağ elin ayrılan baş ve işaret parmaklarıyla meshedilir.
Böylece yüzün, ellerin ve kolların meshedilmedik hiç bir yeri bırakılmamakla, farzlarına ve sünnetlerine uygun bir teyemmüm yapılmış olur.
TEYEMMÜMÜ BOZAN ŞEYLER NELERDİR?
147) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi: “Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Toprak suyu on sene bulamasa da Müslümanın abdestidir. Suyu bulduğu vakit, Müslüman Allah’tan korksun ve onu cildine dokundursun abdest alsın! Çünkü o daha hayırlıdır’ buyurdu.”
Bezzar Keşfi’l-Estâr 310, Albânî Cami 3861
Abdesti bozan şeyler teyemmümü de bozar. Ayrıca, abdest veya gusle yetecek suyun bulunması, hastalığın iyileşmesi, suyu kullanabilme imkânının elde edilmesi gibi, teyemmüm etmeyi mubah kılan mazeretlerin ortadan kalkması da teyemmümü bozar. (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 86) Kaynak:
Diyanet Fetva Kurulu
